2021 was in retail het jaar van de cirkel. Als we niet in rondjes draaiden door een muterend virus uit het Oosten, waren het wel zeecontainers die oeverloos ronddobberden of duurzamere, (min of meer) circulaire concepten die overal opdoken. We sommen de hoogtepunten van het retailjaar heel graag even voor je op.
Terug naar af?
Het lijkt wel alsof we in 2021 in cirkeltjes draaiden. Het jaar eindigt zoals het begonnen is, met (dreigende) lockdowns, logistieke perikelen en niet-aflatende virusgolven. Shoppen op afspraak was geen succes , maar toch liever dat dan àlle winkels op slot. 2021 werd het jaar waarin mondkapjes tot het vaste werkuniform van alle retailmedewerkers gingen behoren. Heel even mochten ze uit, maar dat Rijk der Vrijheid was van korte duur.
Welles-nietesspelletjes waren er niet alleen met het virus. Tussen Grandvision en EssilorLuxottica liep het tot in de laatste verlovingsmaanden stroef, maar uiteindelijk betaalde EssilorLuxottica toch maar gewoon de volle pot. Ook al moest de overnemer daarvoor GrandOptical en EyeWish opgeven.
Ook bij de Belgische winkelcentra was er het gewoonlijke geëmmer. Komt Uplace-opvolger Broeklin er ooit? Even leek het van wel, maar 2021 bracht nog steeds geen uitsluitsel. Bij Driespoort Shopping blijven ze ondertussen verder in rondjes draaien. Toch was het een goed jaar voor heel wat winkelcentra: Malinas kende een succesvolle start, Ring Shopping in Kuurne en Belle-Île in Luik krijgen een make-over. Het slechte zomerweer gaf alvast een duwtje in de rug.
Een uitstekend speler van het welles-nietesspel is Coolblue: dat ging naar de beurs, of toch niet. Tot twee maal toe werd de beloofde beursgang uitgesteld. Bij Blokker-holding Mirage Retail Group was het al van hetzelfde laken een broek. Hopelijk doet bol.com het straks beter. Er waren alvast genoeg anderen die wel naar de beurs trokken, waaronder About You, Oatly, Impossible Foods en Dr Martens.
Alles van containers tot speurders tekort
Het weerhield Coolblue er niet van hard te groeien, vooral dan in België dankzij een nieuwe Antwerpse megawinkel. Duitsland moest er in 2021 ook aan geloven. Alleen weegt zo’n groei flink door op de winstcijfers, zeker als er nog eens storingen in de mondiale toeleveringsketen zijn. Eerst zorgde de brexit al voor moeilijkheden, dan liep ook nog eens een boot vast in het Suez-kanaal.
Geen enkele sector bleef in 2021 gespaard van toevoerperikelen: van een heuse ketchupcrisis tot recordprijzen voor containers of microchips. Iedereen kwam dit jaar wel iets tekort. Maak je geen illusies, nog tot ver in 2022 houden de bevoorradingsproblemen aan, waarschuwen Ikea en de doe-het-zelfsector al.
Zelfs aan speurders is er een tekort: het gerecht heeft manschappen tekort om uit te vissen hoe de vork nu precies aan de steel zat bij FNG. Daar bleek al jaren met de cijfers te zijn gesjoemeld, nota bene met hulp van de huisadvocaten. Ondertussen boert overblijver Ellos gelukkig opvallend goed, ook al dropte CEO Paul Lembrechts nog even een bommetje. Geen loonsverhoging? Dan geen CEO meer. Alain Hellebaut van Maxi Toys springt in de bres en wordt na bestuurslid ook part-time topman.
Underdogs grijpen de macht
Als het over retaildrama en -suspense gaat, stak e5 mode dit jaar FNG weliswaar naar de kroon. Het gonsde van de speculatie en de geruchten, maar uiteindelijk vond de keten onderdak bij haar jeansleverancier: de broers De Sutter uit Aalter. Wie zegt dat de underdog het nooit haalt?
Wie het al zeker niet haalde? Het viel dit jaar nogal mee met de faillissementen, maar er werd her en der wel stevig geherstructureerd. Bij Media Markt en Saturn vielen meer dan duizend ontslagen, C&A herstructureert over heel Europa, H&M sluit nog eens 350 winkels en ook de supermarkten gingen er met het fileermes door. Niet geheel verwonderlijk had het personeel er dit jaar regelmatig genoeg van: aan stakingen allerminst gebrek, tot 1400 stakende cornflakesmakers in de VS toe. De ‘war for talent’ breekt uit, dus gaan retailmedewerkers stevig op hun strepen staan.
Hema ging er onder nieuw bewind het meest drastisch voor: vaarwel Verenigd Koninkrijk, vaarwel Spanje, vaarwel Wehkamp en zelfs vaarwel Casino. Alleen nieuwe mede-eigenaar Jumbo blijft van harte welkom. Is dat dan vrouwelijk leiderschap? We zullen het binnenkort ontdekken, want 2021 werd ook het jaar van de vrouwen aan de top. Saskia Egas Reparaz werd de nieuwe CEO van Hema, al ging dat niet zonder slag of stoot. Discounter Action mocht Hajir Hajji verwelkomen aan de top, terwijl bij Inditex oprichtersdochter Marta Ortega het tot voorzitter schopte.
Toch was de meest opvallende wissel aan de top die bij Amazon: Jeff Bezos, nochtans synoniem geworden voor ‘zijn’ e-commercerijk, is niet langer CEO. Weet je de naam van zijn opvolger nog? Precies, Andy Jassy (ja, dat is ‘m) heeft nog werk aan de digitale winkel. Al gaat Jassy meer voor fysiek: binnenkort zet hij een huisrobot en slimme koelkast in iedere huiskamer, terwijl Amazon ondertussen de winkelstraten overneemt. Amazon 4-Star kwam dit jaar naar Europa, net als een heus Amazon-kapsalon en plannen voor Amazon-warenhuizen.
Andere iconische namen die we dit jaar uitwuifden: het fenomeen Carlos Brito zei AB InBev vaarwel, de wereld nam afscheid van Nederlands retailkapitein Jaap Lagerweij en Mark Zuckerberg probeert Facebook te begraven onder een dikke laag Meta.
De circulaire beweging
Na de survivalmodus van 2020 werd 2021 het jaar van de nieuwe concepten. En dan liefst zuinige concepten, die het beste maken van de stijgende grondstofprijzen, de toenemende schaarste én natuurlijk de roep om meer duurzaamheid. Het vertaalde zich in het woord circulair, of hoe in rondjes draaien toch positief kan zijn. Vooral tweedehands zette als nooit eerder de toon: er was tegen het einde van het jaar geen retailer meer over die zijn retours niet als tweedekansjes doorverkocht. Van Amazon tot Zeeman, allemaal gingen ze overstag.
Of wat dacht je van huren in plaats van kopen? Bij Arket huur je kinderkleding, H&M leent je een pak om te gaan solliciteren, een feestjurk huur je bij Essentiel of Twin-Set en bij Beter Bed neem je een abonnement op een matras.
Ondertussen struikelden de multinationals haast over elkaar om groene geloften af te leggen. “Gewoon” klimaatneutraliteit beloven was al niet meer genoeg, het was dit jaar zaak om de inspanningen te versnellen, de doelstellingen vroeger te halen of extra te gaan investeren.
Verder was er vooral veel foodnieuws, het bleef betrekkelijk stil aan de non-foodkant. Dat is makkelijk te verklaren: mensen kochten in coronatijden vooral meer voeding (en alcohol), maar beduidend minder kledij. Al blijken de trendy nieuwe kassaloze winkels en flitsbezorgers zoals Gorillas er heus niet alleen voor voedsel te zijn.
Retail is plakkerig
Retail is plakkerig, voorspelden Bain & Co al begin 2021. Wees daar maar zeker van: vooral elektronicaketens en interieurspecialisten – de winnaars van de pandemie – gingen ongegeneerd voor fysieke expansie alsof het 2019 was. Onder meer Hubside.Store en IHPO kwamen op veroveringstocht in de Belgische elektrobranche, terwijl de Belgen keukens en tegels gingen exporteren. Impermo trekt naar Nederland en Luxemburg, Eggo breidt zelfs uit naar het Midden-Oosten. Al klopt niemand de Vikings van JYSK, die Europa maar blijven bestormen: vijftien nieuwe winkels per jaar in de Benelux, waarom ook niet?
De discounters, van Action over Kruidvat tot Zeeman, blijven er eveneens voor gaan. Maar wie in coronatijden durft ondernemen in fashion verdient toch een bijzondere vermelding. Bel&Bo stampte met Eviva een volledig nieuwe plussizeketen uit de grond, Schotch & Soda gaat voor een hele rist nieuwe winkels. Planet Parfum heet voortaan April en ook al was het Colruyts jaar zo niet, ze lijfden daar in Halle toch maar mooi even een fitnessketen en een onlineapotheek in. Anderen maakten zich mooi voor de verkoop: Overstock werd Exterioo en Juntoo vooraleer op zoek te gaan naar een nieuwe eigenaar, Casa wisselde van hand en ook Tom&Co zoekt een nieuw baasje.
Fysiek en digitaal gingen 2021 duidelijk hand in hand. Heel wat belangrijke innovaties waren dan ook in digitale sferen te vinden. Merken van Balenciaga tot Zara zetten hun eerste stapjes in de richting van het ‘metaversum’, de virtuele wereld waarover we in 2022 zonder twijfel nog heel wat meer zullen horen. Zalando blonk ook dit jaar weer uit in uitbreiding en ambitie, terwijl de Chinese technologiereuzen zich niet van de wijs laten brengen. Ook al werden ze streng aangepakt door Xi Jinping, toch verlegden ze hun jachtterrein naar het Westen. Ook over nieuwkomers Shein, allyLikes en Ochama in Nederland hebben we het laatste woord nog niet geschreven.
Ben je als retailer of merk na dit alles het Noorden even kwijt? Draai niet langer in cirkeltjes: Retailhub is er om je te helpen. In de Antwerpse Stadsfeestzaal openden nu ook levende labo’s waar retailers en producenten hun innovaties kunnen testen: de Foster Labs geven als “winkels van de toekomst” jonge merken of startups de kans om hun producten voor te stellen aan het publiek, terwijl ook de leegstand wordt aangepakt.
