De overname van Groupe Mestdagh door Intermarché hertekent het foodretaillandschap in het zuiden van het land. Het nieuws roept ook veel vragen op over de koers van Carrefour in België.
Sterk parcours
Dat er wat te gebeuren stond in het Waalse supermarktlandschap stond al vast sinds eind vorig jaar, toen de familie Mestdagh aankondigde dat het de exclusieve franchisesamenwerking met Carrefour Belgium zou stopzetten. Mestdagh is al jaren op de sukkel: eigenlijk begonnen de moeilijkheden al in 2010, met de overname van zestien verlieslatende Carrefour Market-supermarkten. Aan die operatie mispakte het familiebedrijf zich achteraf bekeken lelijk. Sindsdien gaat het bergaf: verschillende opeenvolgende herstructureringen konden het tij niet keren. De familie gooit dan ook de handdoek.
Dat precies Intermarché het bedrijf overneemt, is een interessante ontwikkeling. De Musketiers – zo noemen ze zichzelf – rijden de afgelopen jaren een bijzonder sterk parcours in het zuiden van het land. Ze draaiden vorig jaar een omzet van 780 miljoen euro met 78 winkels, en zullen nu hun omvang – zelfs als ze enkele Mestdagh-winkels moeten afstoten – zowat verdubbelen. Daarmee worden ze een speler van formaat op de Franstalige markt. Ze hebben achter zich een bijzonder sterke Europese groep, die op de Franse thuismarkt met Carrefour concurreert om de tweede plaats.
Succesformule
In zekere zin speelt Intermarché in het zuiden een aanjagersrol die heel vergelijkbaar is met wat Albert Heijn doet in het noorden. Beide retailers dagen de gevestigde orde uit met een combinatie van lage prijzen, diepe promoties en fris ogende winkels met een sterk versaanbod. De cijfers spreken voor zich: de omzet groeide sinds 2015 met wel 72%, weet L’Echo. Vorig jaar bedroeg de groei 6%.
De kracht van de Musketiers is die van het lokale ondernemerschap: alle winkels worden uitgebaat door zelfstandige uitbaters die tegelijk ook een managementfunctie opnemen op de centrale. Dat heet ‘ownership’ in het kwadraat; een succesformule die omwille van culturele verschillen weliswaar nooit aansloeg in het noorden van het land, ondanks enkele halfslachtige pogingen. Afwachten wordt het wel hoe de groep de Mestdagh-filialen zal integreren in een organisatie die op een compleet andere leest is geschoeid – het verschil kan moeilijk groter zijn. De vakbonden zijn al bezorgd. Ook op het vlak van e-commerce hebben de ondernemers nog heel grote stappen te zetten. Maar deze sprong voorwaarts is alleszins veelbelovend.
Concurrentie neemt toe
Veel minder goed nieuws is deze ontwikkeling voor Carrefour Belgium. De retailer verliest in één klap 87 supermarkten aan een rivaal. Het marktaandeel, dat al sinds de overname van GB in vrije val is, krijgt alweer een dreun. De omzet daalt opnieuw. Bovendien wordt de concurrentie in het Franstalige landsgedeelte nog opgevoerd. Welk antwoord heeft Carrefour op de lage prijzen en de stuntpromoties van de Musketiers?
Carrefour toonde geen interesse om Mestdagh over te nemen, ook al had het 25% van het familiebedrijf in handen. “Financieel niet interessant”, meldt woordvoerder Aurélie Gerth aan De Tijd. Ze benadrukt dat Mestdagh weinig bijdraagt aan de winst van Carrefour én dat de Franse retailer wel degelijk in België actief blijft. Toch roept één en ander flink wat vragen op over de toekomstplannen van de groep in België. Die leek in volle pandemie heel even in iets betere doen, maar moet intussen alweer de rol lossen. De retailer kreeg na de staking in Nijvel zijn logistieke problemen maar niet opgelost – meer zelfs: de directie gaf op geen enkel ogenblik de indruk dat ze écht orde op zaken kon of wilde zetten. Een mysterie.
Krimpstrategie?
Dat logistieke debacle veroorzaakt immers grote woede bij de franchisenemers, waarvan er enkele druk gesolliciteerd worden door de Nederlandse uitdagers. De sfeer zit ver onder het vriespunt. Toch wel opmerkelijk als je weet dat die franchisenemers goed zijn voor de helft van de omzet.
De keten sloot bovendien de afgelopen jaren in alle stilte al heel wat supermarkten – waarvan er een aantal in handen kwamen van Albert Heijn en Jumbo – en ruilt zijn hoofdkantoor in voor een kleiner exemplaar. Downsizing lijkt de belangrijkste bekommernis. Groeien doet het bedrijf enkel nog een beetje met de kleine Carrefour Express-buurtwinkels. Maar krimpen tot je niets meer voorstelt, is bepaald geen toekomststrategie.
Dat de groep Carrefour onder de bezielende leiding van Alexandre Bompard bezig is aan een bewonderenswaardig hersteltraject, zal niemand betwisten. Maar in België blijft de uitvoering toch een pijnpunt.
En de Nederlanders?
Nog een kanttekening tot slot: Albert Heijn en Jumbo hebben zich in dit dossier de Hollandse kaas van het brood laten eten. Een overname had één van hen in één klap een significante voetafdruk kunnen bezorgen in het zuiden van het land. Een stap die ze ooit zullen moeten nemen, als ze hun ambities willen blijven waarmaken. Voorlopig lijkt koudwatervrees nog de bovenhand te hebben, vooral dan bij Albert Heijn, dat vorig jaar nog heel expliciet de boot afhield. Veel nieuwe overnamekansen zullen zich echter niet aandienen in de regio.
Tenzij de vorige week aangekondigde transformatie van Match naar Louis Delhaize niet het verhoopte resultaat zou opleveren, uiteraard. Er zijn waarnemers die deze ombouwoperatie zien als de voorbereiding van een nakende verkoop. De bruid wordt opgetooid voor het huwelijksfeest. Mocht dat inderdaad zo zijn, dan komen er binnen twee à drie jaar opnieuw negentig winkels op de markt. Een herkansing. Never a dull moment…
