Dat Alibaba de luchthaven van Luik inpalmt, is volgens VUB-professor Jonathan Holslag slecht nieuws voor België. De belofte dat Belgische bedrijven zouden kunnen exporteren, is niet ingelost, terwijl de overheid ook miljoenen aan invoerheffingen misloopt.
Pion van Chinese overheid
Alibaba werd in 2018 met veel fanfare binnengehaald op de luchthaven van Luik. De Chinese e-commercereus kreeg er een Europese logistieke hub en letterlijke landingsbasis. Het moest de regio nieuwe banen en bedrijvigheid opleveren, maar bracht volgens de VUB-professor vooral een paard van Troje binnen. In zijn nieuw rapport bevestigt Holslag enkele bevindingen van RetailDetail-auteurs Jorg Snoeck en Pauline Neerman in hun boek The Future of Shopping.
Zoals alle grote Chinese bedrijven is Alibaba deels een pion van de Chinese overheid, en de logistieke hub in Luik speelt een belangrijke rol in de ‘Belt and Road’-strategie van president Xi Jinping. Die wil de eeuwenoude Zijderoute nieuw leven inblazen met wereldwijde handelsroutes. Alleen wordt niet alleen in producten gehandeld en blijkt het ook niet altijd tweerichtingsverkeer.
Bijna uitsluitend eenrichtingsverkeer
In een eerdere parlementaire vraag moest Minister van Justitie Van Quickenborne zelf toegeven dat spionage en het lekken van persoonsgegevens van burgers via de Alibaba-hub in Luik meer dan waarschijnlijk zijn. Elk Chinees bedrijf moet de overheid namelijk toegang geven tot zijn faciliteiten en zijn data.
Hoewel Alibaba regelmatig Belgische merken en producenten oproept om via zijn platformen in China te verkopen, zou het business-to-consumerverkeer ook bijna uitsluitend uit import bestaan. In het rapport stellen douaneambtenaren dat “vrijwel geen Belgische bedrijven exporteren via Alibaba’s e-commerceplatformen”. Vooral de farmaceutische en chemische industrie zouden de luchthaven gebruiken voor export, terwijl omgekeerd in 2021 liefst 650 miljoen pakketten uit China aankwamen. Het leeggewicht was 21% groter dan het geladen gewicht, aldus de studie.
Een op vijf pakjes gecontroleerd
Bij het controleren en verwerken van die 650 miljoen pakketten gaat ook een en ander mis, meent Holslag. De douanediensten zouden absoluut niet bij machte zijn om de veiligheid en correcte belastingheffing te garanderen. Meer zelfs, bevraagde douanebeambten vinden “het Chinese e-commerceverkeer nog moeilijker te beheren dan de illegale cocaïnehandel, en de Chinese bedrijven vindingrijker dan de drugsmaffia”. Producten worden bijvoorbeeld verkeerd gelabeld of verpakt, zodat ze minder waard lijken of om te verstoppen dat het om namaak gaat.
De onderbemande douaniers kunnen dat niet bolwerken: in 2022 werd amper 19% van de Alibaba-pakketten fysiek gecontroleerd. Pakketjes met een waarde lager dan 150 euro worden nog minder vaak gecontroleerd. Zo mist de Belgische overheid wellicht jaarlijks honderden miljoenen euro aan invoerrechten. Bij een stiptheidsactie van één dag liep het aantal boetes en taksen al in de miljoenen op.
