In een streng rapport met de titel “Not In This Together” fileert Oxfam hoe de supermarkten de coronacrisis hebben beleefd. In essentie: hoge winsten zorgden voor forse dividenden voor aandeelhouders en bonussen voor topmanagers, maar de kwetsbare werknemers in de aanvoerketen incasseerden de klappen. Het advies van Oxfam: strenger toekijken op wantoestanden bij producenten en leveranciers.
Supermarket Scorecard
In de ogen van Oxfam zijn supermarkten het voorbeeld ‘par excellence’ van hoe de coronacrisis de ongelijkheid in de wereld nog heeft doen toenemen. De ngo zwaait daarbij met forse cijfers: de coronapandemie heeft al in totaal 3.700 miljard dollar (zowat 3.100 miljard euro) inkomen in rook doen opgaan, waarbij vaak vrouwen en jongeren het zwaarst getroffen worden.
Dat immense bedrag staat in schril contrast met de winsten die supermarkten en hun eigenaars en/of managers op zak konden steken in dezelfde periode. Daarvoor keek Oxfam naar een selectie van internationale supermarktgroepen, die het onderbracht in zijn “Supermarket Scorecard”. Het gaat dan om beursgenoteerde reuzen als Tesco, Walmart en Ahold Delhaize, en private ketens zoals Aldi (Nord én Sud) en Jumbo.
De beursgenoteerde bedrijven in die scorecard zagen volgens de berekeningen van Oxfam hun marktwaarde met 85 miljard euro toenemen in de periode van maart tot december 2020. Ze keerden daarbij 123% hogere dividenden uit, goed voor een totaalbedrag van 18,8 miljard euro. Bij de niet-beursgenoteerde ondernemingen is het moeilijker om precieze cijfers te vinden, maar Oxfam merkt op dat Aldi-familie Albrechts en de familie Schwarz (via Schwarz Group eigenaar van Lidl en Kaufland) hun vermogen zagen toenemen met respectievelijk 37 en 30% in minder dan een jaar tijd. Disclaimer bij die laatste: die cijfers komen niet van een onafhankelijke bron, maar zijn puur voor rekening van Oxfam.
Tesco boven, Edeka onder
De Britse supermarktketen Tesco komt het best voor de dag in de Supermarket Scorecard, al is dat met een totale score van 46% een relatief gegeven. Helemaal onderaan bengelt het Duitse Edeka. Van de supermarkten die in de Benelux actief zijn, scoort Lidl het beste met een score van 32%, goed voor de vierde plek in de rangschikking. De volledige lijst is te bekijken op pagina 32 van het integrale rapport van Oxfam.
De organisatie roept de supermarkten, en bij uitbreiding overheden, naar aanleiding van dit rapport dan ook op om meer werk te maken van het doorlichten van de toevoerketens om wantoestanden beter op te sporen en aan te pakken. Die oproep valt niet helemaal in dovemansoren: bij een gelijkaardige doorlichting in 2019 engageerde Albert Heijn zich al om meer werk te maken van mensenrechten. Naar aanleiding van deze editie deed ook Jumbo toezeggingen om de genderongelijkheid in de toevoerketen in kaart te brengen.
Ahold Delhaize merkt wel op dat het niet opgaat om de oorzaak en oplossing voor de problemen te herleiden tot de winsten die de supermarkten boeken. “In de voedselketen zitten heel veel partijen en wij staan aan het eind daarvan. Het is niet zo eenvoudig dat wij met de financiën van vorig jaar die problemen kunnen oplossen. Het zijn wereldwijde problemen“, klinkt het bij NOS.
