Steeds meer retailers en merken schroeven hun activiteiten in Rusland terug, uit protest tegen de inval in Oekraïne. Tegelijk komt er ook een stroom van solidariteitsacties op gang. Een overzicht.
Zweedse oproep
Flink wat internationale bedrijven trekken zich nu gedeeltelijk en/of tijdelijk terug van de Russische markt. Ze hopen zo Rusland onder druk te zetten en de Russische consumenten bewust te maken van de inval in Oekraïne. Onder hen ook heel wat retailers en consumentenmerken. Van eensgezindheid is er echter geen sprake.
Dinsdag verscheen in Zweedse media al een oproep aan Ikea om alle Russische winkels dicht te houden zolang er oorlog is in Oekraïne. “Wij geloven dat Ingvar Kamprad geen seconde geaarzeld zou hebben om op de een of andere manier solidair te zijn met het Oekraïense volk”, schreven de initiatiefnemers in een opiniestuk. De meubelretailer reageerde aanvankelijk niet, maar ging donderdag toch overstag. Het bedrijf zet nu zijn activiteiten in Rusland en Wit-Rusland tijdelijk stop: dat geldt zowel voor de import en export als voor de productie en de retailactiviteiten. De winkelcentra blijven wel open om consumenten de toegang te garanderen tot dagelijkse behoeften. Ook doneert de Ikea Foundation twintig miljoen euro voor humanitaire hulp.
De Zweedse modeketen H&M ging eerst niet in op gelijkaardige oproepen, maar zette zijn Russische activiteiten intussen ook stop.
Digitale diensten
Andere retailers komen wél in beweging. Zo heeft Apple de verkoop van zijn producten in Rusland stopgezet. Diensten als Apple Pay en Apple Maps worden er uitgeschakeld. “Wij zijn ernstig bezorgd over de Russische invasie in Oekraïne en staan aan de zijde van alle mensen die lijden onder het geweld”, zegt het bedrijf. Vorige week had de Oekraïense vicepremier Mychajlo Fedorov in een open brief opgeroepen om de Apple Store in Rusland te sluiten.
Ook Google neemt maatregelen: Russische staatmedia worden geweerd en heel wat nieuwskanalen krijgen geen advertentie-inkomsten meer uit websites, apps en YouTube. Ook betaaldienst Google Pay wordt beperkt – maar niet volledig geblokkeerd.
Zakelijke motieven?
Nike heeft zijn Russische webshop gesloten: het bedrijf kan naar eigen zeggen het bezorgen van goederen aan klanten in Rusland niet langer garanderen. De fysieke winkels blijven wel open. Het merk heeft geen expliciet standpunt ingenomen over het conflict in Oekraïne.
De modeplatforms van modegroep YNAP (Net-a-Porter, Mr Porter en Yoox) stoppen de leveringen aan Rusland. “Door de huidige situatie kunnen we geen nieuwe bestellingen in uw land afhandelen. Alle orderafhandeling is opgeschort tot nader order” melden de webshops. Ook hier is evenwel geen sprake van een officiële stellingname.
Lingerieketen Hunkemöller heeft zijn expansieplannen in Rusland voorlopig on hold gezet. De keten heeft er een twintigtal winkels en een webshop. “Onze gedachten zijn bij iedereen die door deze situatie wordt getroffen”, meldt het bedrijf. Ook Russische liefhebbers van het ruigere werk moeten op hun honger blijven zitten: Harley-Davidson levert geen motoren meer, en ook automerken Honda en Mazda hebben de export naar Rusland opgeschort.
Voor heel wat retailers zijn deze beslissingen mogelijk niet alleen door politieke, maar ook door zakelijke motieven ingegeven: handel drijven met Rusland is immers een pak complexer geworden sinds het land uit het internationale betaalsysteem Swift is gegooid, en met een roebel in vrije val.
Boycotacties
Intussen halen verschillende Europese retailers Russische producten uit de rekken van de winkels in hun thuismarkten. In Polen hebben supermarktketens Biedronka en Carrefour besloten om geen producten uit Rusland en Wit-Rusland meer te verkopen. In Denemarken doet Netto hetzelfde, net als Maxima in Letland. In Finland – waar de staat een monopolie heeft op de verkoop van alcohol – is geen Russische vodka meer te koop.
In België stopt marktleider Colruyt met het plaatsen van bestellingen in Rusland. Bij Delhaize verdwijnen Russian Standard vodka en Kamtsjatka-krab uit het aanbod. Albert Heijn, Aldi en Carrefour hebben er naar eigen zeggen geen Russische producten in het assortiment.
Steun aan Oekraïne
Ahold Delhaize neemt wel een ondubbelzinnig standpunt in: “Wij zijn geschokt en diep bedroefd door de oorlog in Oekraïne en veroordelen met klem deze daad van militaire agressie, die in strijd is met het internationale recht en de internationale orde”, stelt het concern in een persbericht. Het bedrijf doneert een miljoen euro aan het Rode Kruis voor humanitaire hulp aan Oekraïne en aan de buurlanden die vluchtelingen opvangen. De dochterondernemingen in Roemenië en Tsjechië leveren voedselhulp aan lokale initiatieven.
In Leuven vult brouwer AB InBev een half miljoen drankblikjes met drinkwater. Die vertrekken volgende week naar grensposten in Polen en Moldavië. De bierproducent heeft zowel in Oekraïne als in Rusland een grote aanwezigheid.
Verschillende retailers in Oost-Europa spannen zich in om essentiële goederen te leveren aan hun dochterondernemingen in Oekraïne en buurlanden. Spar International bijvoorbeeld heeft een steunfonds opgezet om Spar Oekraïne in staat te stellen zich te blijven bevoorraden. Biedronka verlaagt de prijzen van brood en andere essentiële voedingsmiddelen in de winkels tegen de Pools-Oekraïense grens. Coop Denemarken heeft vijf vrachtwagens met noodhulp naar Oekraïne gestuurd. De Spaanse keten Caprabo geeft klanten de gelegenheid om aan de kassa’s een storting te doen ten voordele van Unicef.
(Update 3/3 14u32: H&M en Ikea hebben intussen wel degelijk hun Russische activiteiten stilgelegd of ingeperkt. Het artikel is op die plaatsen dan ook bijgewerkt)
