Supermarktketens kopen steeds vaker in het buitenland, waardoor het aandeel Belgische producten in de winkels daalt. De combinatie van prijsdruk en stijgende kosten weegt zwaar op de rentabiliteit van de voedingsindustrie.
Europese inkoopgesprekken
De Belgische voedingsindustrie verliest marktaandeel, zowel in eigen land als daarbuiten. Het aandeel van binnenlandse producten in Belgische supermarkten is de afgelopen jaren met enkele procentpunten gedaald naar 61%. Dat komt doordat supermarktketens hun schaalvoordelen willen uitspelen door Europees in te kopen via allianties, zegt althans sectorfederatie Fevia.
De Nederlandse ketens Albert Heijn en Jumbo (die in België marktaandeel winnen) spelen het spel keihard, net als de discounters Aldi en Lidl, zegt Fevia aan De Standaard. Ook Carrefour koopt volgens de federatie nog amper Belgische producten in, omdat de onderhandelingen er nu verlopen via de Europese centrale in Madrid, zegt de nieuwe voorzitster Nathalie Guillaume aan De Tijd. Door de harde prijsonderhandelingen kunnen fabrikanten hun stijgende kosten niet doorrekenen.
“Bedrijven dreigen te verdwijnen”
Het gevolg: de rentabiliteit van de Belgische voedingsbedrijven staat op een historisch dieptepunt van 2,32%, wat één derde lager is dan in 2019. 40% van de bedrijven verwacht bovendien dat hun rentabiliteit nog verder zal afnemen. “Zonder verbetering kunnen bedrijven niet meer investeren in de toekomst en dreigen sommige bedrijven te verdwijnen”, waarschuwt Fevia.
De sector wordt geconfronteerd met een drievoudige handicap. De loonkosten liggen in België ruim 25% hoger dan in buurlanden. Bedrijven betalen meer voor elektriciteit en is er een hogere belastingdruk. Op frisdranken bijvoorbeeld is er volgens Fevia een fiscale handicap van 126%. Met een loonindexering van 3,57% in januari 2025 en een verhoging van de energiedistributietarieven met 77% zullen de kosten de komende jaren blijven stijgen.
“Onterechte beschuldiging”
De directe verwijten van de federatie aan het adres van de foodretailers zijn opmerkelijk. Mogelijk is de timing niet geheel toevallig: tijdens deze periode vinden immers de jaarlijkse prijsonderhandelingen plaats tussen retailers en hun leveranciers. Die gesprekken verlopen gezien de grote concurrentiedruk eerder moeizaam.
Carrefour, dat in zijn communicatie vaak de nadruk legt op Belgische en lokale producten, ontkent in elk geval de beschuldigingen van Fevia: “Europees kopen we maar in voor een heel klein percentage van grote multinationals”, zegt woordvoerster Regine Van Tomme in een reactie aan RetailDetail. “De overgrote meerderheid van de inkopen bespreken we wel degelijk in België. Er is wat dat betreft niets veranderd aan ons model. We hechten veel belang aan Belgische en lokale producten, en we spreken vaak rechtstreeks met kleine producenten.”
