Meer dan de helft van de consumenten beweert mode van traceerbare en duurzame oorsprong te verkiezen. Digitale technologieën als AI en VR kunnen daarbij helpen. Welke concrete rol kunnen ze spelen?
Markt van anderhalf biljoen
55% van de consumenten wereldwijd en 44% in de EU zegt actief te kiezen voor producten met een traceerbare en duurzame oorsprong, blijkt uit nieuw onderzoek van Pwc. Nochtans is de mode-industrie, met zijn wereldwijde marktwaarde van 1,5 biljoen euro, niet alleen één van de grootste maar ook één van de meest vervuilende ter wereld.
De mode-industrie is de derde grootste verbruiker van water, produceert 10% van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen en gebruikt meer dan 1.500 (meestal giftige) chemicaliën. Op een transparante en duurzame manier duurzaamheidsinspanningen meten en delen, wordt daarom van fundamenteel belang als modemerken zich willen bewijzen. Dat kan op vier verschillende domeinen, meent Pwc: op productniveau, in de toeleveringsketen, voor de gemeenschap (mens en cultuur) en voor het klimaat.
Digitale paspoorten en geboorteaktes
Op productniveau kunnen modemerken afval terugdringen, de productiviteit optimaliseren en overstappen op duurzamere commerciële modellen. 3D-modelleren, AI en virtuele realiteit maken het bijvoorbeeld mogelijk om virtuele prototypes en virtuele showrooms te creëren die de duur van het hele sampleproces aanzienlijk verkorten, afval verminderen en de ecologische voetafdruk verlagen.
Ook tweedehandsverkoop of verhuur worden vergemakkelijkt dankzij technologische innovaties. Samen creëren IoT en blockchain een onvervalsbare toeleveringsketen, waardoor kopers gegarandeerd een authentiek product krijgen waar zelfs een ‘digitaal geboortecertificaat’ kan worden bijgevoegd. Deze certificaten bevatten alle duurzaamheids- en transparantiegegevens van een product, waarna het vlot kan worden doorverkocht, gerecycleerd of hergebruikt. Het geeft elk artikel bovendien een digitaal identiteitspaspoort, dat laat zien waar producten vandaan komen en waar ze naartoe gaan tijdens hun levenscyclus.
Eerder in de toeleveringsketen zijn data en technologie dus al cruciaal. IoT-sensoren kunnen bijvoorbeeld een modeproduct volgen van de boerderij naar de fabriek naar het magazijn en uiteindelijk naar de winkel. Elke transactie in de materiaalstroom kan op deze manier veilig en onveranderlijk worden vastgelegd en geverifieerd. Al moet er wel een belangrijke kanttekening bij: blockchain heeft een enorme ecologische kost door het hoge energieverbruik. Die impact meerekenen, is dan wel van essentieel belang.
1 mens op 8 werkt in mode
Het totale aantal werknemers in de mode- en textielindustrie wordt op meer dan 430 miljoen geschat, dat is één op de acht werknemers wereldwijd. De impact van de industrie op gemeenschapsniveau is dus niet te overschatten. Alle stappen die modebedrijven zetten om het welzijn van zowel eigen werknemers als maatschappelijk te verbeteren, kunnen een verreikend effect hebben, beklemtoont Pwc.
Het consultancybureau kijkt ook naar robotica, niet om de menselijke factor uit te schakelen maar net om de werkomstandigheden te verbeteren. Nike experimenteert momenteel bijvoorbeeld met robots die zijn ontworpen voor het stapelen van stoffen. Ze kunnen in een minuutje alle onderdelen van een sneaker samen zetten – een taak waar een menselijke arbeider meer dan tien minuten voor nodig heeft. “Dit verhoogt niet alleen de efficiëntie van het productieproces, maar maakt het proces ook minder arbeidsintensief en vermindert de stimulans om laagbetaalde werknemers in ontwikkelingslanden in dienst te nemen (en vaak uit te buiten)”, stelt het rapport.
Voor het milieu zijn minder waterverbruik, CO2-neutraliteit en het terugdringen van toxisch afval essentiële streefdoelen. Toonaangevende merken bewijzen dat het kan: Levi’s heeft een nieuwe kledinglijn gelanceerd die tot 96% minder water gebruikt, terwijl Stella McCartney zich via velerlei samenwerkingen verdiept in onder andere koolstoflandbouw en biologisch katoen. Het merk werkt ook samen met Burberry en Kering aan het verduurzamen van de luxemode.
3D-geprinte schoenen op maat
Artificiële intelligentie is de technologie met het grootste potentieel om de duurzaamheidsambities van modebedrijven te ondersteunen. AI kan niet alleen de productiviteit verhogen, maar ook het gebruik van hulpbronnen zoals energie en water optimaliseren. Het World Economic Forum wil AI inzetten om de overirrigatie van katoenboerderijen te verminderen en zo de katoenopbrengst én de kwaliteit ervan te verhogen. Daarnaast zorgt AI ervoor dat wetenschappelijke ontdekkingen op het gebied van materiaalinnovatie worden versneld. De technologie maakt ook betere klantanalyses en vraagvoorspellingen mogelijk, waardoor onnodige voorraden en verspilling verminderen.
Of wat te denken van een toekomst waarbij je een winkel binnenloopt, een outfit kiest, past met behulp van AR of VR en vervolgens een fysiek kledingstuk bestelt dat onmiddellijk door een 3D-printer in de winkel wordt gemaakt? Dat zou de milieu-impact van de hele toeleveringsketen in één klap elimineren. En het beste van allemaal: het bestaat. Feetz biedt al op maat gemaakte 3D-geprinte schoenen aan, die zonder water worden geproduceerd en gemaakt zijn van gerecycleerd materiaal dat zelf ook recycleerbaar is. Als klanten de schoenen niet meer dragen, kunnen ze die terugsturen naar Feetz. Het materiaal wordt dan gerecycleerd om een nieuw paar 3D-geprinte schoenen te maken.
